Aktivisti kažu da je Kina "sistematizirala proizvoljna i tajna pritvora" stavljajući hiljade ljudi pod "stambeni nadzor na određenim lokacijama".
Kineske vlasti su 24. septembra oslobodile Kanađane Michaela Spavora i Michaela Kovriga, koji su bili u pritvoru više od 1.000 dana.Umesto u redovnom zatvoru, par je smešten u Stambeni nadzor na određenoj lokaciji (RSDL), uslove koje su grupe za ljudska prava uporedile sa prisilnim nestancima.
Dvojica Kanađana su imala ograničen pristup advokatima ili konzularnim službama i živjeli su u ćelijama sa upaljenim svjetlom 24 sata dnevno.
Nakon izmjena kineskog krivičnog zakona iz 2012. godine, policija sada ima moć da zadrži bilo koga, bilo stranca ili Kineza, u određenim područjima do šest mjeseci bez otkrivanja gdje se nalazi.Od 2013. godine, između 27.208 i 56.963 osobe bile su podvrgnute nadzoru stambenog prostora u određenom području u Kini, saopštila je španska zagovaračka grupa Safeguards, pozivajući se na podatke Vrhovnog narodnog suda i svjedočenja preživjelih i advokata.
„Ovi visokoprofilni slučajevi očigledno dobijaju veliku pažnju, ali ne treba zanemariti činjenicu da nisu transparentni.Nakon prikupljanja dostupnih podataka i analize trendova, procjenjuje se da svake godine iz NDRL sistema nestane između 4 i 5.000 ljudi.“, saopštila je organizacija za ljudska prava Safeguard.Ovo je izjavio suosnivač Defendersa Michael Caster.
Kaster procjenjuje da će između 10.000 i 15.000 ljudi proći kroz sistem 2020. godine, u odnosu na 500 u 2013. godini.
Među njima su poznate ličnosti kao što su umjetnik Ai Weiwei i advokati za ljudska prava Wang Yu i Wang Quanzhang, koji su bili umiješani u kinesko gušenje branitelja ljudskih prava 2015. godine.I drugi stranci su iskusili RSDL, kao što su švedski aktivista i suosnivač Protection Defendersa Peter Dahlin i kanadski misionar Kevin Garrett, koji je optužen za špijunažu 2014. Geret i Julia Garrett.
Otkako je stambeni nadzor u određenom području prvi put uveden prije skoro deset godina, upotreba vansudskog pritvora evoluirala je od ranog izuzetka do široko korištenog alata, rekao je William Nee, koordinator za istraživanje i zagovaranje kineske grupe za ljudska prava..
“Prije, kada je Ai Weiwei odveden, morali su se pravdati i reći da je to zaista njegov posao, ili je u pitanju porez, ili nešto slično.Dakle, bio je takav trend prije godinu ili dvije kada su se pretvarali da je neko priveden, a pravi razlog je njihov javni aktivizam ili njihovi politički stavovi”, rekla je Nee.„Postoji zabrinutost da će [RSDL] to učiniti 'legitimnijim' zbog privida legitimnosti i legitimiteta.Mislim da je ovo dobro poznato.”
Članovi Komunističke partije, državni službenici i svi koji su bili uključeni u “javne poslove” bili su zatvoreni po sličnom paralelnom “luan” sistemu.Od njegovog pokretanja 2018. godine, između 10.000 i 20.000 ljudi je bilo zatvoreno u Luzhiju svake godine, prema Uredu visokog komesara Ujedinjenih nacija za ljudska prava.
Uslovi zatočeništva na posebno određenom mjestu i pritvor predstavljali su mučenje, a zatvorenici su držani bez prava na advokata.Preživjeli u oba sistema prijavili su deprivaciju sna, izolaciju, samicu, premlaćivanje i položaje pod prisilnim stresom, prema nekoliko zagovaračkih grupa.U nekim slučajevima, zatvorenici se mogu smjestiti u zloglasnu "tigrovu stolicu", koja ograničava fizičku aktivnost nekoliko dana.
Zajedno, stambeni nadzor, pritvor i slični vansudski postupci "sistematiziraju proizvoljni i tajni pritvor", rekao je Castells.
Al Jazeera je zatražila komentar od kineskog Ministarstva vanjskih poslova, ali nije dobila odgovor u priopćenju za javnost.
Kina je ranije optužila grupe poput Radne grupe Ujedinjenih naroda za prisilne nestanke da pogrešno predstavljaju svoju praksu korištenja nadzora stanova na određenoj lokaciji, rekavši da je to regulirano kineskim krivičnim zakonom kao alternativa hapšenju osumnjičenih.U njemu se također navodi da je nezakonito pritvaranje ili zatvaranje nezakonito prema kineskom ustavu.
Na pitanje o pritvoru Spavora i Kovriga, kinesko ministarstvo vanjskih poslova je odgovorilo da, iako su njih dvojica osumnjičeni da predstavljaju prijetnju nacionalnoj sigurnosti, njihova su "zagarantovana zakonska prava" i da nisu "arbitrarno privedeni".u skladu sa zakonom.“
Pritvaranje para 2018. nadaleko je viđeno kao odmazda kanadskim vlastima zbog hapšenja financijskog direktora Huaweija Meng Wanzhoua na zahtjev SAD-a.Američko ministarstvo pravde traži Meng Vandžou zbog navodnog pomaganja kineskom tehnološkom gigantu da posluje u Iranu uprkos američkim sankcijama.
Neposredno prije puštanja na slobodu, Spavor, biznismen koji radi u Sjevernoj Koreji, osuđen je za špijunažu i osuđen na 11 godina zatvora, dok Kovrig još nije osuđen.Kada je Kanada konačno dozvolila Meng Vandžou da se vrati u Kinu nakon što je stavljena u kućni pritvor, par je izbegao dalji zatvor, ali za mnoge je RSDL bio samo početak.
Slučajevi koji su neriješeni prošle godine uključuju Cheng Lei, australski emiter dvojnog kineskog porijekla, koji je stavljen pod kućni nadzor na određenom području u augustu 2020., a zatim uhapšen pod sumnjom da je nezakonito davao državne tajne u inostranstvu, i advokat za ljudska prava Chang Weiping.Bio je i pušten je početkom 2020. godine zbog svog učešća u raspravama o demokratiji.Kasnije je ponovo priveden nakon što je opisao svoje iskustvo gledanja stana na određenoj lokaciji na YouTubeu.
„Stotine hiljada članova civilnog društva koji nemaju svoje unose na Wikipediji, oni mogu najduže provesti zatvoreni u jednom od ovih sistema.Potom su hapšeni do dalje istrage”, rekao je on..
Vrijeme objave: Jul-12-2023